مسأله 1130

هر گاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد ، اگر چه مثل آنها نباشد ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند ، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای كار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن ، دستها را رویهم بگذارد اشكال ندارد .

چهارم از مبطلات نماز آن است كه بعد از خواندن حمد ، آمین بگوید . ولی اگر اشتباها یا از روی تقیه بگوید ، نمازش باطل نمیشود .

پنجم از مبطلات نماز آن است كه عمدا یا از روی فراموشی پشت به قبله كند ، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد ، بلكه اگر عمدا بقدری برگردد كه نگویند رو به قبله است ، اگر چه بطرف راست یا چپ نرسد ، نمازش باطل است .

مسأله 1131

اگر عمدا همه صورت را بطرف راست یا چپ قبله برگرداند نمازش باطل است بلكه اگر سهوا هم صورت را به این مقدار برگرداند احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند و لازم نیست كه نماز اول را تمام نماید ، ولی اگر سر را كمی بگرداند عمدا باشد یا اشتباها نمازش باطل نمیشود .

ششم از مبطلات نماز آن است كه عمدا كلمه‌ای بگوید كه از آن كلمه قصد معنی كند اگر چه معنی هم نداشته باشد ویك حرف هم باشد بلكه اگر قصد هم نكند بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند در صورتی كه دو حرف یا بیشتر باشد ، ولی اگر سهوا بگوید نماز باطل نمیشود .

مسأله 1132

اگر كلمه‌ای بگوید كه یك حرف دارد ، چنانچه آن كلمه معنی داشته باشد مثل ( ق ) كه در زبان عرب به معنای این است كه نگهداری كن ، چنانچه معنی آن را بداند و قصد آنرا نماید ، نمازش باطل میشود ، بلكه اگر قصد معنای آن را نكند ولی ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1133

سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشیدن در نماز اشكال ندارد ، ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها كه دو حرف است ، اگر عمدی باشد نماز را باطل میكند .

مسأله 1134

اگر كلمه‌ای را به قصد ذكر بگوید مثلا به قصد ذكر بگوید : ( الله اكبر ) ودر موقع گفتن آن ، صدا را بلند كند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد ولی چنانچه به قصد این كه چیزی به كسی بفهماند بگوید ، اگر چه قصد ذكر هم داشته باشد ، نماز باطل میشود .

مسأله 1135

خواندن قرآن در نماز ، غیر از چهار سوره‌ای كه سجده واجب دارد و در احكام جنابت گفته شد و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد .

مسأله 1136

اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را عمدا یا احتیاطا چند مرتبه بگوید اشكال ندارد .

مسأله 1137

در حال نماز ، انسان نباید به دیگری سلام كند واگر دیگری به او سلام كند ، باید طوری جواب دهد كه سلام مقدم باشد مثلا بگوید ( السلام علیكم ) یا ( سلام علیكم ) و نباید ( علیكم السلام ) بگوید .

مسأله 1138

انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فورا بگوید ، واگر عمدا یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد ، كه اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود ، چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد ، جواب دادن واجب نیست .

مسأله 1139

باید جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود ، ولی اگر سلام كننده كر باشد ، چنانچه انسان بطور معمول جواب او را بدهد كافی است .

مسأله 1140

نمازگزار جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا .

مسأله 1141

اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز یعنی بچه‌ای كه خوب و بد را میفهمد به نمازگزار سلام كند ، نمازگزار باید جواب او را بدهد .

مسأله 1142

اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت كرده ولی نمازش صحیح است .

مسأله 1143

اگر كسی به نمازگزار غلط سلام كند ، بطوری كه سلام حساب نشود ، جواب او واجب نیست .

مسأله 1144

جواب سلام كسی كه از روی مسخره یا شوخی سلام میكند واجب نیست ، واحتیاط واجب آن است كه در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بگوید سلام یا فقط علیك .

مسأله 1145

اگر كسی به عده‌ای سلام كند ، جواب سلام او بر همه آنان واجب است ، ولی اگر یكی از آنان جواب دهد كافی است .

مسأله 1146

اگر كسی به عده‌ای سلام كند وكسی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد ، باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است .

مسأله 1147

اگر به عده‌ای سلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را هم داشته یا نه ، نباید جواب بدهد ، و همچنین است اگر بداند كه قصد او را هم‌داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد . اما اگر بداند كه قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد ، باید جواب او را بگوید .

مسأله 1148

سلام كردن مستحب است و خیلی سفارش شده است كه سواره به پیاده وایستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند .

مسأله 1149

اگر دو نفر با هم به یكدیگر سلام كنند ، بر هر یك واجب است جواب سلام دیگری را بدهد .

مسأله 1150

در غیر نماز ، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلا اگر كسی گفت سلام علیكم در جواب بگوید سلام علیكم و رحمه الله .

هفتم از مبطلات نماز خنده با صدا و ترجیع و بنابر احتیاط واجب خنده با صدا اگر چه ترجیع نداشته باشد وعمدی است وچنانچه سهوا با صدا بخندد یا لبخند بزند نمازش باطل نمیشود .

مسأله 1151

اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر كند ، مثلا رنگش سرخ شود ، چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود ، باید نمازش را دوباره بخواند .

هشتم از مبطلات نماز آن است كه برای كار دنیا عمدا با صدا گریه كند ، ولی اگر برای كار دنیا بی صدا گریه كند اشكال ندارد ولی اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه كند ، آهسته باشد یا بلند اشكال ندارد ، بلكه از بهترین اعمال است .

نهم از مبطلات نماز كاری است كه صورت نماز را به هم بزند مثلا دست زدن و به هوا پریدن و مانند

اینها كم باشد یا زیاد عمدا باشد یا از روی فراموشی . ولی كاری كه صورت نماز را به هم نزند مثل اشاره كردن به دست اشكال ندارد .

مسأله 1152

اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه نگویند نماز میخواند نمازش باطل میشود .

مسأله 1153

اگر در بین نماز كاری انجام دهد یا مدتی ساكت شود وشك كند كه نماز به هم خورده یا نه ، نمازش صحیح است .

دهم از مبطلات نماز ، خوردن و آشامیدن است ، اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد كه نگویند نماز میخواند .

مسأله 1154

احتیاط واجب آن است كه در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد چه موالات نماز بهم بخورد یا نخورد و چه بگویند نماز میخواند یا نگویند .

مسأله 1155

اگر در بین نماز ، غذائی را كه لای دندانها مانده فرو ببرد ، نمازش باطل نمیشود . واگر قند یا شكر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود نمازش اشكال پیدا میكند .

یازدهم از مبطلات نماز شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی یا در دو ركعت اول نمازهای چهار ركعتی است .

دوازدهم از مبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمدا یا سهوا كم یا زیاد كند ، یا چیزی را كه ركن نیست عمدا كم یا زیاد نماید .

مسأله 1156

اگر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز كاری كه نماز را باطل میكند انجام داده یا نه نمازش صحیح است. 

 چیزهائی كه در نماز مكروه است

مسأله 1157

مكروه است در نماز صورت را كمی به طرف راست یا چپ بگرداند و چشمها را هم بگذارد ، یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی كند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا كتاب یا خط انگشتری نگاه كند ونیز مكروه است در موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذكر ، برای شنیدن حرف كسی ساكت شود ، بلكه هر كاری كه خضوع و خشوع را از بین ببرد مكروه میباشد .

مسأله 1158

موقعی كه انسان خوابش میآید و نیز موقع خودداری كردن از بول و غائط ، مكروه است نماز بخواند . و همچنین پوشیدن جوراب تنگ كه پا را فشار دهد در نماز مكروه میباشد ، و غیر اینها مكروهات دیگری هم در كتابهای مفصل گفته شده است. 

مواردی كه می شود نماز واجب را شكست

مسأله 1159

شكستن نماز واجب از روی اختیار حرام است ، ولیبرای حفظ مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد .

مسأله 1160

اگر حفظ جان خود انسان یا كسی كه حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی كه نگهداری آن واجب میباشد ، بدون شكستن نماز ممكن نباشد باید نماز را بشكند ولی شكستن نماز برای مالی كه اهمیت ندارد مكروه است .

مسأله 1161

اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبكار طلب خود را از او مطالبه كند ، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد ، باید در همان حال بپردازد و اگر بدون شكستن نماز ، دادن طلب او ممكن نیست باید نماز را بشكند و طلب او را بدهد ، بعد نماز را بخواند .

مسأله 1162

اگر در بین نماز بفهمد كه مسجد نجس است ، چنانچه وقت تنگ باشد ، باید نماز را تمام كند ، واگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را به هم نمیزند باید در بین نماز تطهیر كند ، بعد بقیه نماز را بخواند و اگر نماز را به هم میزند ، باید نماز را بشكند ومسجد را تطهیر نماید بعد نماز را بخواند .

مسأله 1163

كسی كه باید نماز را بشكند ، اگر نماز را تمام كند معصیت كرده ، ولی نماز او صحیح است اگر چه احتیاط مستحب آن است كه دوباره بخواند .

مسأله 1164

اگر پیش از آن كه به اندازه ركوع خم شود ، یادش بیاید كه اذان یا اقامه را فراموش كرده ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد ، مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشكند. 

شكیات نماز

شكیات نماز 23 قسم است : هشت قسم آن شكهائی است كه نماز را باطل میكند و به شش قسم آن نباید اعتنا كرد ونه قسم دیگر آن صحیح است .

شكهای مبطل

مسأله 1165

شكهائی كه نماز را باطل میكند از این قرار است : اول شك در شماره ركعتهای نماز دو ركعتی مثل نماز صبح و نماز مسافر ، ولی شك در شماره ركعتهای نماز مستحب دو ركعتی و بعضی از نمازهای احتیاط نماز را باطل نمیكند . دوم شك در شماره ركعتهای نماز سه ركعتی . سوم آن كه در نماز چهار ركعتی شك كند كه یك ركعت خوانده یا بیشتر . چهارم آن كه در نماز چهار ركعتی پیش از تمام شدن سجده دوم ، شك كند كه دو ركعت خوانده یا بیشتر ، در این صورت نمازش باطل و باید اعاده كند ، و بهتر آن است كه عمل به حكم شك نماید نماز را اعاده كند . پنجم شك بین دو و پنج یا دو و بیشتر از پنج . ششم شك بین سه وشش یا سه و بیشتر از شش . هفتم شك در ركعتهای نماز كه نداند چند ركعت خوانده است . هشتم شك بین چهار و شش یا چهار و بیشتر از شش چه پیش از تمام شدن